Nieuw testcentrum voor programma aanpak wegtunnels Amsterdam
Nieuw testcentrum voor toekomstige bediening tunnels
6 januari 2021
Op een terrein van het GVB aan de verlengde van Marwijk Kooystraat, niet ver van metrostation Overamstel, zijn bouwvakkers bezig om een gebouwtje wind- en waterdicht te maken. Bijzonder ziet het er niet uit. Maar dat is het wel. Vanaf april 2021 gaat dit gebouw een belangrijke rol spelen bij het veiliger en eenvoudiger bedienbaar maken van 5 tunnels in Amsterdam. En ook bij de doorstroming van het verkeer.
‘We gaan alle belangrijke installaties hier eerst testen voordat we die straks in de nieuwe verkeerscentrale gebruiken om de tunnels mee te bedienen’, zegt projectleider Reinier Noppers. ‘Een tunnel is meer dan beton en ijzer. Er zijn slagbomen, verlichting, camera’s en ventilatoren. Het belangrijkste van een tunnel is misschien wel de software waarmee we hem bedienen. Vanuit de verkeerscentrale moet een verkeersleider erop kunnen vertrouwen dat wat hij op zijn beeldscherm ziet klopt met wat er buiten gebeurt. En vervolgens moet hij goed kunnen handelen.’
Dezelfde bediening voor alle 5 tunnels
De komende 5 jaar wordt hard gewerkt om de tunnels beter te laten ‘praten’ met de verkeerscentrale. De aanleiding daarvoor is simpel: er komt een nieuwe verkeerscentrale en 3 van de 5 tunnels in Amsterdam krijgen een grondige opknapbeurt. ‘De huidige verkeerscentrale stamt uit de jaren zestig en was alleen bedoeld voor de IJ-tunnel’, zegt Noppers. ‘Maar in de loop van de tijd zijn daar 4 tunnels bijgekomen. Ze hebben allemaal hun eigen techniek, afhankelijk van wanneer ze zijn gebouwd. Met als gevolg dat verkeersleiders de 5 tunnels op 5 verschillende manieren moeten bedienen. Dat is niet handig en brengt risico’s met zich mee. Bovendien is het gebouw er te klein voor. We bouwen dus een nieuwe centrale én we gaan de installaties in 2 tunnels vernieuwen. En als we dan toch bezig zijn, zorgen we ervoor dat alle 5 Amsterdamse tunnels op dezelfde manier te bedienen zijn.’
Eeneiige tweeling
Hier komt het testcentrum om de hoek kijken. ‘Hierin komt een exacte kopie van alle software die we in de tunnels gaan gebruiken. Een soort eeneiige tweeling’, zegt specialist Peter Schakel. Niet voor niets is de vakterm ‘tunneltweeling’. ‘Al bij het bouwen van de software kunnen we hier testen of alles werkt zoals we willen. Dit testen we niet alleen in de digitale tweeling, maar in combinatie met de fysieke tweeling. Zo kijken we of de software werkt en goed samenwerkt met de andere technische systemen. Nu kopen we bijvoorbeeld een omroepinstallatie waarvan we weten dat die voldoet aan alle voorschriften. Maar pas als die omroepinstallatie is aangesloten weten we of hij ook goed aansluit op alle andere technische systemen. En of verkeersleiders dat allemaal goed kunnen beoordelen en bedienen in de verkeerscentrale. Als dat niet het geval is, moeten we de tunnel sluiten om dat te corrigeren. Door eerst in het testcentrum te onderzoeken hoe verschillende onderdelen van de tunnel op elkaar reageren en hoe de software zich gedraagt, voorkomen we dat.’
Computergame
Het testcentrum kan ook problemen in de tunnel nabootsen, in een soort computergame, ook wel een ‘serious game’ genoemd. ‘Nu leren verkeersleiders uit handboeken wat ze bij een bepaalde calamiteit moeten doen’, zegt Maarten Visser, verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de digitale tunneltweeling. ‘In het testcentrum kunnen we in een soort game nabootsen wat er gebeurt als er een auto komt stil te staan. Is het een personenauto? Een bus? Een vrachtauto? En als het een bus is, gaat het dan om een waardetransport? Of staat die vrachtauto stil omdat hij pech heeft of te hoog was? Al die situaties vragen om verschillende handelingen en het is natuurlijk veel duidelijker om die na te bootsen dan om ze uit een boekje te leren.’
Omleidingen
Tot slot kijken verkeersleiders niet alleen naar de tunnels zelf, maar ook naar het verkeer eromheen. Als er ergens een opstopping dreigt, kunnen ze auto’s omleiden nog voordat ze de tunnel bereiken. Noppers: ‘Als de Johan Cruijff Arena leegstroomt, wil je zicht hebben op wat de gevolgen zijn voor alle hoofdroutes in de stad en niet alleen voor de ArenAtunnel.'
